Fjölbreytni og frelsi

Fjölbreytni og frelsi

Frjáls þjóð á að reiða sig á marga kosti, til að geta valið, hafnað og orðið hún sjálf. Frjáls þjóð þarf að rækta með sér biðlund og hún þarf að geta geymt ósnerta fjársjóði til framtíðar. Frelsi þrífst aftur á móti illa á stað þar sem einlyndi ríkir og einn tónn. Frelsið er sinfónían og þjóðin hljómsveitin.

Margbreytileiki, fjölhæfni, fjölmenning,  fjölhyggja, fjölbreytni og marglyndi er auðlind mannlífsins. Fjölhæf lífvera leitar margra kosta í umhverfi sínu og er líkleg til að verða farsæl.  Jafnvel þótt henni bjóðist (glópa)gull fyrir land sitt og náttúruauðlindir velur hún fremur bundið valfrelsi á eigin forsendum en ánauð í boði annarra.

Jörðin, náttúran, umhverfið, landið, hvert svæði sem valið er til búsetu hefur oftast upp á marga kosti að bjóða, farsælast er að nýta þá með virðingu að leiðarljósi. Ef svæðið er lagt undir einn kost með víðtækri umbreytingu verða heimamenn of háðir og næsta kynslóð hefur ekki val eða tækifæri til að breyta á annan hátt en sú fyrri. Valfrelsið tapast.

Frelsi er grunngildi sem allir þrá. Of fáir búa við það og þeir sem njóta þess virðast ekki kunna að meta það til fulls og selja það frá sér. Sá sem glatar frelsinu af eigin mætti gerir það oftast með glýju í augum og gylliboð í eyrum um eitthvað annað og betra. Hann sér ekki lengur eigin auðlegð og tækifæri fyrir markaðssettum glansmyndum annarra.

Allir boða frelsi, jafnt stríðsherrar sem friðarsinnar, en eitt er víst að einhæfni, einlyndi, einn vegur, einn kostur og einn risi merkir ekki frelsi fyrir hinn almenna borgara heldur aðeins fyrir þá sem stjórna risanum. Iðulega þarf því að spyrja: frelsi ? handa hverjum?

Fjölbreytni, marglyndi, fjölhyggja og fjölhæfni eru aftur á móti farvegir frelsis, þau skapa frjóan jarðveg og menningu á árbakkanum.

Ný og betri veröld

Manneskjan er frjáls vera á jörðinni. Hún er ekki undirokuð af annarri lífveru líkt og húsdýr. Hún er háð aðstæðum hverju sinni en hefur tilhneigingu til að skapa sér veröld þar sem óvissuþættir eru útilokaðir. En það er aldrei hyggilegt fyrir mannfélag að verða of háð einum kosti ? geti það komist hjá því.

Frelsið er ekki kapphlaup um verðmæti. Sá sem hleypur með aðeins eitt í huga kemst ef til vill fyrstur í mark, en það er ekki heillavænlegt lífsmarkmið að sigra aðra í samkeppni ? jafnvel þótt slíkt sé fullyrt án afláts.

Borgarar í hægfara samfélagi óttast ekki að allt hverfi eða tapist á einu augabragði ? því biðlundin er sterkari en eirðarleysið. Borgarar í hraðasamfélaginu kvíða því á hinn bóginn daglega að tímaglasið tæmist og fórna því endrum og eins öllu fyrir ekkert.

Endalok frjálsrar þjóðar eru falin í freistingunni til að selja sig öðrum.

Frelsi og fjölbreytni fylgjast að. Þjóð sem vill rækta og efla frelsið skapar fjölbreytt atvinnulíf og frjóan jarðveg sem hún plægir sjálf í sátt við umhverfið. Hún nemur öll hljóðin í náttúrunni og heyrir ekki aðeins einn tón heldur heila sinfóníu.

Gunnar Hersveinn - www.lifsgildin.is